Powoli zbliża się zima i tym samym zimowy sezon wspinaczkowy. Często pytacie o to, jak dobrać buty do wspinaczki zimowej. Temat jest dość skomplikowany, ale postaram się go w miarę prosto wytłumaczyć.
Buty do wspinania zimowego muszą posiadać kilka cech, które bardzo trudno połączyć, więc na rynku znajduje się obecnie wiele modeli. Jakie cechy powinien posiadać dobry but do wspinania zimowego? Otóż powinien być:
- lekki
- ciepły
- precyzyjny, tj. taki, który nie zaburza czucia stopni
- w miarę komfortowy do chodzenia.
Czemu te cechy trudno połączyć? Odpowiedź jest prosta – lekki i precyzyjny but musi mieć mało ociepliny i twardą podeszwę, co wyklucza komfort termiczny i komfort przy chodzeniu. Ciepły but nie będzie lekki ani precyzyjny, a niezmiernie rzadko trafia się konstrukcja o sztywnej podeszwie, w której jesteśmy w stanie komfortowo chodzić.
Przeczytaj również poradniki:
- jak dobrać buty do klasycznej wspinaczki
- jaki kask wspinaczkowy wybrać
- jak się ubrać na wspinanie zimowe
- jak wybrać czekan techniczny
Przyjrzyjmy się zatem konkretnym rozwiązaniom, które na początek podzielimy ze względu na rodzaj podeszwy, twardość buta i możliwość wpięcia konkretnych raków.
- Buty z miękką podeszwą, tzw. trekkingowe, na które możemy założyć raki paskowe/koszykowe – ten rodzaj obuwia nadaje się tylko i wyłącznie do chodzenia. Ze względu na miękką podeszwę nie nadaje się do technicznego wspinania i na tym zakończymy ten akapit. 🙂
- Buty z podeszwą pod raki półautomatyczne – to kompromis pomiędzy twardym butem do wspinania technicznego a komfortowym butem do chodzenia. Podeszwa w tym rodzaju obuwia jest już na tyle twarda, że możemy w nich pokonywać nietrudne drogi wspinaczkowe (mikstowe i lodowe), a jednocześnie na tyle miękka, że możemy w nich komfortowo pokonywać dość długie dystanse. Gdzie się sprawdzą najlepiej? Tam, gdzie trzeba połączyć sporo chodzenia z nietrudnym wspinaniem – np. przejście po lodowcu i nietrudna droga lodowa/mikstowa. Przykłady butów w tej kategorii? Scarpa Ribelle Tech lub La Sportiva Aequilibrium
- Buty z podeszwą pod raki automatyczne – buty przeznaczone do wspinania technicznego i wysokogórskiego. Wszystkie konstrukcje z tej grupy łączy jedna, wspólna cecha – bardzo twarda podeszwa, która umożliwia wpięcie raków dedykowanych do wspinania.
Ze względu na ciepłotę i konstrukcję, możemy te buty podzielić na dwie grupy:
- Buty pojedyncze
- Buty podwójne, czyli z wyciąganym botkiem
Chcesz dowiedzieć się więcej o wspinaczce lodowej? Zapraszam na kurs!
Buty pojedyncze do wspinania technicznego
Skupmy się w tym miejscu na pierwszej grupie, czyli na butach pojedynczych. Ten rodzaj obuwia jest przeznaczony do jednodniowego, technicznego wspinania. Czy to oznacza, że na tatrzańskiej drodze z biwakiem w ścianie but ten się kompletnie nie sprawdzi? Nie, to bardziej kwestia tego, że but pojedynczy na biwakach jest trudno wysuszyć, a w warunkach zimowych wspinanie w mokrym bucie może się skończyć odmrożeniami, nawet przy niewielkim mrozie. W tej grupie możemy wyróżnić dwa rodzaje obuwia:
- Buty lekko ocieplone, które sprawdzą się wszędzie tam, gdzie zależy nam na wadze i precyzji stawania na stopniach, a niekoniecznie na komforcie cieplnym. Typowe zastosowanie? Wspinanie w cieplejsze dni na trudnych drogach lodowych i mikstowych, gdzie wymagane jest dobre czucie stopni. Przykłady? La Sportiva Trango Ice Cube
- Buty mocniej ocieplone – to rozwiązanie spotkamy najczęściej. Buty o większej ilości ociepliny i tym samym komforcie termicznym, ale za cenę mniejszej precyzji i większej wagi. Lepiej się sprawdzą w zimniejsze dni i na drogach, gdzie nie zależy nam na wybitnym czuciu stopni i lekkości. Przykłady? Scarpa Mont Blanc lub La Sportiva Nepal i G5.
Buty podwójne do wspinania technicznego
Buty podwójne, czyli z wyciąganym botkiem, mają zupełnie inną konstrukcję. But składa się de facto z dwóch części – wyciąganej części wewnętrznej, która zawiera w sobie głównie ocieplinę, oraz części zewnętrznej – skorupy. Taki but sprawdzi się przy wielodniowym wspinaniu (botek możemy wysuszyć w śpiworze w trakcie biwaku), długich akcjach w zimne dni oraz na dużej wysokości – czyli wszędzie tam, gdzie zależy nam przede wszystkim na komforcie termicznym, a nie precyzji. Przykłady? Scarpa Phantom 6000 lub La Sportiva G2
Jak dopasować but wspinaczkowy do swojej stopy?
Znowu trudna sprawa i nie obędzie się bez mierzenia, mierzenia i jeszcze raz mierzenia. Jeśli but ma być precyzyjny, musi być bardzo dobrze dopasowany, tj. w momencie stawania na palcach w dobrze zawiązanym bucie, pięta nie powinna się unosić do góry. Stopa w dobrze zawiązanym bucie nie może się przesuwać ani do przodu, ani na boki. Od czubka stopy (w skarpecie) do końca wkładki powinno zostać kilka milimetrów luzu, żeby w momencie wbijania raków w lód i schodzenia w stromym terenie nie uderzać palcami o koniec buta.
Z drugiej strony – zbyt mocno dopasowany but będzie powodował, że stopy będą szybciej marzły przez organiczone krążenie, więc polecam rozwagę. 😉